De kracht van spel

Spel is echt een uitlaatklep voor kinderen. Het is een manier om te verwerken wat ze mee maken. Als je goed kijkt naar spel, als je goed observeert (zonder in te breken) dan kun je zoveel zien en te weten komen van waar een kind mee bezig is. In het spel komen bijvoorbeeld ervaringen naar boven die nog ergens in een gebied van de hersenen (onverwerkt) zijn opgeslagen. Het is te vergelijken met dromen, waarin je ineens met iets geconfronteerd wordt uit je leven.

Bij het begeleiden van kinderen kom ik er steeds meer achter, gebeurt het voor mijn ogen. De verkleedkist wordt bijv. open gezet en het kind kiest wat het wil aantrekken. Soms is het alleen maar aantrekken (en daar iets bij vertellen of kijken) soms ontstaat een rollenspel, een verhaal. Vooraf weet ik niet waar het heen zal gaan. Maar mijn eerdere ervaringen vergroten mijn vertrouwen dat het kind mij zelf laat zien waar het nu over “moet” gaan en ik speel 'gewoon' mee.

Pas werd de dokterskoffer door een kind uit de kist gehaald. Het kind speelde een heel kundige dokter. Het was mooi en knap, maar tegelijk ook ‘opvallend’, want toen ik als patiënt een bang kind speelde, werd hij haast echt een volwassene...

Wát een knappe dokter, die heel rustig bleef en knap kon uitleggen wat er ging gebeuren. Hij nam een volwassen-rol op zich. Het was iets waar hij in het spel zichtbaar van genoot, maar het leek mij voor hem des te leerzamer de rollen ook eens om te draaien: hij de patiënt en ik de dokter. Opvallend in dat spel: op de vraag waar hij pijn had, kon hij niet antwoorden. Dus liet ik hem even voelen / ervaren, door hem zachtjes aan te raken. Hij koos plostseling voor “keelamandelen” die onzichtbaar zijn (maar zijn zusje eens moest laten knippen). Ik reageerde met: “wat knap, dat jij mij dat kan zeggen, want dat is iets wat ik niet aan de buitenkant kan zien.”

Hij liet in het spel niets blijken van pijn/verdriet/angst. In het “ziekenhuis-bed” (een uitgerold matje) stelde ik hem gerust: “nu zal ik goed voor jou zorgen, want als je pijn hebt dan mag je voor je laten zorgen, door een slimme dokter of door andere grote mensen. Soms heb je pijn die je aan de buitenkant kan zien, maar soms heb je pijn van binnen... (in je hart)”

Daar raakte het spel zichtbaar een onderwerp waar dit kind in mag groeien. De pijn in je hart (verdriet/angst/boosheid) mag je voelen, mag je delen. Want als je het allemaal opkropt, wordt je hart/hoofd veel te vol en dan kom je (later) in de knel… Je mag je laten helpen/troosten!

Dat kwam binnen. Even rustig diep in en uit laten ademen. En we konden weer verder in het spel.

Via individuele begeleiding help ik kinderen om bij hun emoties te komen, bij datgene wat maakt dat ze in de knoop raken of geraakt zijn (bijv. overprikkelt/boos of teruggetrokken/onzeker). Ik help hen oorzaak en gevolg te ontdekken en hoe ze zichzelf kunnen helpen. Je kunt jezelf bijvoorbeeld helpen door hulp aan een ander te vragen of door je emoties te laten zien, want dan weet een ander wat er met je aan de hand is. Dan kun je laten merken wat je fijn - en niet fijn - vindt.

Waarom zo’n nadruk op emoties? Worden kinderen dan niet over-emotioneel?

Ik geloof dat het kunnen uiten van emoties en reguleren ontzettend belangrijk is! Voor de situatie nu en die van de toekomst… Voor het kind in kwestie, maar ook in groter verband, zelfs voor de samenleving. Wanneer we - en dan bedoel ik alle opvoeders/leraren/hulpverleners - kinderen helpen groeien in het (op een goede manier) uiten van emoties, dan creëren we in de klassen en uiteindelijk in de samenleving een prettige(re) sfeer. Een samenleving in de klas en later in ons land, waar je er mag zijn (met je emoties, je worstelingen) één waar je elkaar ziet en er voor elkaar bent. Dat gun ik alle kinderen van nu en later en eigenlijk ook alle grote mensenkinderen van nu en later.

Wat een mooie, bijzondere processen dus bij het begeleiden van individuele kinderen!

Ik pretendeer niet dat ik altijd alle problemen kan oplossen, maar ik kan kinderen (en hun ouders) wel verder op weg helpen (of doorverwijzen). Zie hupserderups voor meer informatie over mijn werkwijze.

p.s. de foto is gewoon van internet en komt dus niet overeen met het kind dat ik hier heb beschreven!